Diossos, Witold Makowiecki

Pominąłem tą książkę w plebiscycie Beznadziejnie Zacofanego w Lekturze tylko przez pomyłkę. Po prostu nie sądziłem, że została napisana w okresie Polski Ludowej, bo jakoś dziwnie współgrała mi z przedwojenną "Starożytnością bajeczną" Zielińskiego, o której pierwszy raz usłyszałem w innej znanej swego czasu powieści dla młodzieży - "Chłopcach ze Starówki" Haliny Rudnickiej.  

Trudno - stało się, "Diossos" co prawda stracił swoją szansę na przypomnienie w plebiscycie więc nie pozostało mi nic innego jak próba nadrobienia przeoczenia ponieważ książka Witolda Makowieckiego z pewnością zasługuje na przypomnienie. To ciąg dalszy "Przygód Meliklesa Greka" ale obie książki da się czytać niezależnie od siebie, zresztą "Diossos" chwilami nawiązuje do pierwszej części, bardzo treściwie ją streszczając.

Wartka akcja toczy się w czasach starożytnej Grecji, tuż po zakończeniu rządów Solona,  a jej głównym motywem są perypetie chłopca starającego się o uwolnienie swojej uwięzionej podstępnie rodziny. Jest jednak także wątek miłosny (coś dla dziewczyn) i spotkanie z piratami.

Ci, którzy spodziewają się natknąć w trakcie lektury na miejsca znane z turystycznych wycieczek mogą poczuć się zawiedzeni, bo co prawda część historii rozgrywa się w Koryncie a właściwie w Istmii, to ta nie dość, że leży kawałek od szlaku turystycznego, to w dodatku nie ma tam nic godnego specjalnej uwagi. Zresztą Makowiecki pomija materialne ślady kultury Hellenów, bardziej koncentruje się na relacjach, nazwijmy to społecznych - problemie niewolnictwa, kolonizacji prowadzonej przez państwa-miasta, czy igrzyskach. Te "encyklopedyczne" wątki są podane bardzo strawnie i nienachalnie, nie zakłócając opowieści o dramatycznych losach chłopcach.

A ta na prawdę jest godna uwagi, nie dość że wciągająca, chwilami wzruszająca (epizod, w którym tytułowy bohater płynie na statku pirackim) to jeszcze dająca przedsmak nieuchronności zemsty bogów - "Przysięgam na Zeusa, Aresa, na wielką macierz bogów, na Posejdona i Hefajstosa, na pamięć ojców i dziadów, że ratować będę przyjaciela mego Diossosa do ostatniego tchu, do śmierci, i ratować będę do ostatniego tchu, do śmierci, i ratować będę tych, których kochał, do ostatniego tchu, do śmierci. Gdybym nie dotrzymał tej przysięgi albo zawahał się, albo cofnął - niech Hades pochłonie mnie i niech rozszarpią mnie erynie. Przysięgłem. Zeus słyszał." Na szczęście przysięga została dotrzymana - bogowie nie musieli ingerować w losy śmiertelników - i wszystko skończyło się dobrze.

Wiadomo, że dobrą książkę poznać po tym, czy przetrzymała próbę czasu - "Diossos" przetrzymał.