Grzesiuk. Król życia, Bartosz Janiszewski

Książka Bartosza Janiszewskiego jest - jak głosi napis na okładce - pierwszą biografią barda stolicy. I na tym pierwszeństwie polega zasadnicza zaleta tej książki. No, może jeszcze i na tym, że zawiera ona niepublikowane wcześniej fragmenty twórczości Grzesiuka. Co do reszty, to można powiedzieć, że z lektury niedwuznacznie wynika, że Autor lubi swojego bohatera lecz ta sympatia sprawiła, że zapomniał o starej Arystotelesowskiej zasadzie - "amicus Plato, sed magis amica veritas". Trudno inaczej bowiem traktować staranne unikanie owijanie w bawełnę i ślizganie się po wielu drażliwych dla mitu Grzesiuka kwestiach. 

Jak inaczej bowiem wytłumaczyć fakt uporczywego traktowania Grzesiuka jako dziecka z "dołów"?Najdziwniejsze, że Autor sam przytacza głosy zaprzeczające tej wersji, przedstawia dowody na to, że rodzina bohatera książki absolutnie nie kojarzy się z biedą i marginesem społecznym. Wręcz przeciwnie - wygląda na solidną mieszczańską rodzinę, w której żyje się jak "Pan Bóg przykazał". Ale chwilę potem wszystko wraca do "normy", za którą stoi tylko to co można wyczytać w "Boso w ostrogach", a przecież wiadomo, że to zbiór historyjek, których autorami byli także koledzy Grzesiuka z lat młodości. Cóż, ktoś kiedyś zapewne uznał, że Grzesiuk będzie lepiej wyglądał jako wariant Janka Muzykanta niż Tomaszka Niechcica. 

Drugą kwestią budzącą wątpliwości, to sposób w jaki Bartosz Janiszewski potraktował przynależność Grzesiuka do PPR a później do PZPR i nie chodzi tu o "dekomunizację" pisarza. Nie ma co się łudzić, swoją karierę w administracji służby zdrowia zawdzięczał partyjnej legitymacji (i chcę wierzyć, że tylko temu). Czy alkoholik nieumiejący poprawnie napisać zdania mógł sprawować kierownicze stanowisko w latach 50-tych? Oczywiście, pod warunkiem, że był członkiem partii. To było podstawowe i często jedyne kryterium. Tymczasem, Bartosz Janiszewski opowiada czytelnikom "głodne kawałki" jak to Grzesiuk postanowił zostać dyrektorem, zgłosił się do na kurs i został dyrektorem. Każdy, kto ma choćby minimalne wyobrażenie o funkcjonowaniu administracji państwowej w okresie stalinowskim, może tylko nad tym z politowaniem pokiwać głową.

Gorzej, że okazji do tego jest więcej, jak choćby wówczas gdy dowiadujemy się, że Władysław Łoziński był... kronikarzem z epoki saskiej (sic!), albo przy okazji podejmowania ryzykownych informacji na temat wzrostu Grzesiuka. To oczywiście drobiazg. Nie jest już nim jednak bezkrytyczne przejście do porządku dziennego nad twierdzeniem Grzesiuka, że nigdy nie należał "do żadnej organizacji, która mogłaby w czymkolwiek krępować" jego swobodę. Doprawdy?! Cóż, przyjmuję więc do wiadomości, że PPR i PZPR w niczym Grzesiuka nie krępowały. Warto wspomnieć, że to zapewnienie pisarza pada w odniesieniu do jego uczestnictwa w konspiracji. Rzecz w tym, że nie ma na to żadnych świadków ani dokumentów poza gołosłownymi zapewnieniami pisarza.

W książce, z której Stanisław Grzesiuk wyłania się przede wszystkim jako twórca - pisarz i piosenkarz, mam wrażenie, że jakoś się zaciera prawda o nim jako o człowieku. Niby można sobie dodać dwa do dwóch i dojść do wniosku, że był obibokiem, alkoholikiem zdradzającym i poniżającym żonę, niezajmującym się własnymi dziećmi. To wszystko jest jakoś tak podane na miękko, jak w "historyjce" profesora Józefa Rurawskiego, który miał przyjechać by zobaczyć żonę Grzesiuka oblaną zupą, z garnkiem na głowie, który nałożył jej rozzłoszczony na nią bard Czerniakowa. Zabawne?! Jednak chyba jakoś nie bardzo, podobnie jak i inne "psikusy", przypominające te z wiersza Brzechwy o "Procie i Filipie". A można tak jeszcze i jeszcze.

Owszem, nie przeczę, książkę czyta się bardzo dobrze ale mówiąc szczerze zamiast informacji, że kompan od kieliszka Grzesiuka znał Hłaskę, a protektorki pisarza były przyjaciółkami Jadwigi Kaczyńskiej, wolałbym dowiedzieć się czegoś wiarygodnego na temat samego Stanisława Grzesiuka.