Baśnie. Słowik, Hans Christian Andersen

Zgadało się nie dawno z Lirael o wątkach "ornitologicznych" u Andersena, wiadomo: "Brzydkie kaczątko", "Dzikie łabędzie", "Kogut podwórzowy i kogucik na dachu", jaskółka w "Calineczce", skowronek w "Stokrotce" itd., itp. ... A że mimo nowych czasów jedną z ulubionych bajek mojego synka jest "Słowik" to zebrało mi się na napisanie kilku słów o nim.
 

Sam jestem zaskoczony, że Andersen okazał się "wiecznie żywy" i to bez żadnych przeróbek, które tradycyjny tekst mają "dostosować" w zamyśle ich autorów do potrzeb współczesnych dzieci. Okazuje się, że klasyka mistrzowskiej klasy trzyma się mocno. W domu, tak się jakoś złożyło, mam kilka wydań "Baśni". Jest wydanie z 1988 r. z ilustracjami Pauliny Garwatowskiej, wydanie z 1997 r. z ilustracjami Miloslava Dismana a chrześniakowi, przy z jakiejś okazji dostała się edycja z 2010 r. z ilustracjami Kamili Štanclovej i Dušana Kállay'a.

Mimo, że dla mojego dziecka kanon stanowi  dwuczęściowa edycja z 1999 r. ilustrowana przez Michael'a Fiodorov'a, to zawsze w pamięci miałem swoje "zaczytane" "Baśnie" z klasycznymi już dzisiaj ilustracjami Jana Marcina Szancera, w których Hans Christian był swojsko brzmiącym Janem Christianem. Zginęły gdzieś w "pomroce dziejów" ale wreszcie udało mi się kupić egzemplarz  wydania z 1965 r. (pierwsze ukazało się chyba w 1955 r.), do którego mam ogromny sentyment, a poza tym wiadomo; męska wspólnota pokoleń, ojciec - syn, te klimaty ...

W każdym razie w domowym "obiegu czytelniczym" są te dwa wydania, bo niezależnie od sentymentu, wybór baśni nie pokrywa się w nich a czytelnik jest znacznie obficiej raczony świetnymi ilustracjami Fiodorov'a niż Szancera.

Przy okazji okazało się, że i lektura biografii Andersena na coś się przydała, bo patrzę teraz na "Baśnie" trochę więcej widzącym wzrokiem i choćby wątków autobiograficznych dopatrzyłem się nie tylko w "Brzydkim kaczątku" (bo o nich wie chyba każdy) ale także w "Ogrodniku i jego chlebodawcy" i jeszcze kilku innych utworach, które można odbierać jako parabole nawiązujące do doświadczeń Hans Christiana.

Z pomiędzy tych opowieści bawiących dzieci, co jakiś czas daje wyłuskać zaskakujące spostrzeżenia, czasami gorzkie, czasami sarkastyczne, których adresatami, mam wrażenie, nie byli dziecięcy słuchacze lecz dorośli lektorzy.   

zdjęcie ze strony www.tramwajnr4.pl

 

I to właśnie z tego ulubionego przez mojego syna "Słowika" kilka takich fragmentów przytaczam "ku przypomnieniu, zabawie a może i ku nauce":

"(...) był on tak wytworny, że kiedy ludzie niżsi od niego pochodzeniem ośmielali się zadać mu jakieś pytanie, odpowiadał im tylko "p!", a to przecież nic nie znaczy."

"Wrócił więc marszałek do cesarza i powiedział, że to z pewnością bajka wymyślona przez tych, co napisali książki.
- Wasza cesarska mość niechaj nie wierzy temu, co piszą, bo to wszystko wymysły, po prostu czarna magia!" 

"To on! - powiedziała dziewczynka. - Słuchajcie! Słuchajcie! Oto tam siedzi! - i pokazała małego, szarego ptaszka wysoko na gałęzi.
- Czyż to możliwe! - zawołał marszałek. - Inaczej go sobie wyobrażałem! Jakże pospolicie wygląda. A może stracił swą barwę na widok tylu wytwornych osób!"

"Cóż to mówić! Nawet lokaje i pokojówki byli zadowoleni, a to dużo mówi, bo im najtrudniej dogodzić. Tak, słowik naprawdę zdobył powodzenie."

I jak Wam się podoba?!